Η κοιλιοκάκη είναι μία μόνιμη διατροφική δυσανεξία στη γλουτένη. Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά, όπως η βρώμη, το κριθάρι, η σίκαλη και το καμούτ. Σε ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας με γενετική προδιάθεση, η πρόσληψη ακόμη και ελάχιστης ποσότητας τροφής που περιέχει γλουτένη ενεργοποιεί μια ανοσοαντίδραση στο λεπτό έντερο, που προκαλεί χρόνια φλεγμονή. Αυτό στη συνέχεια προκαλεί την τελική εξαφάνιση των εντερικών λαχνών. Η διαδικασία αυτή συνοδεύεται από φάσμα συμπτωμάτων που διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Σε ένα υγιές άτομο, το εντερικό τοίχωμα καλύπτεται με λάχνες και μικρολάχνες, η λειτουργία των οποίων είναι να αυξάνουν την επιφάνεια του εντέρου, για να βοηθούν την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Στην κοιλιοκάκη, ωστόσο, οι λάχνες αυτές μειώνονται σημαντικά και καταστρέφεται ο βλεννογόνος του εντέρου. Εξαιτίας της μείωσης της επιφάνειας, αναστέλλεται η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών όπως πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, με αποτέλεσμα τον υποσιτισμό και την απώλεια της λειτουργίας του εντέρου.

Η δυσανεξία στη γλουτένη αποτελεί μία από τις συνηθέστερες καταστάσεις παγκοσμίως. Σε χώρες με πληθυσμό κυρίως ευρωπαϊκής καταγωγής (στην Ευρώπη, Βόρεια και Νότια Αμερική και Αυστραλία), πάσχει περίπου ένας στους 100 ανθρώπους. Παρόμοια συχνότητα έχει αναφερθεί σε αναπτυσσόμενες περιοχές, όπως η Βόρεια Αφρική, η Μέση Ανατολή και η Ινδία, όπου καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες σιταριού.

Μια διάγνωση που μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση.

Η διάγνωση της κοιλιοκάκης είναι η αρχή μιας σειράς βασικών αλλαγών για το καλύτερο. Πρώτα από όλα, οι ασθενείς ακολουθώντας απλά μια δίαιτα που δεν περιλαμβάνει γλουτένη και χωρίς τη βοήθεια καμίας φαρμακευτικής αγωγής θα διαπιστώσουν τη σταδιακή υποχώρηση των συμπτωμάτων τους, ακόμη και αν αυτά υπήρχαν για πολλά χρόνια. Η αποκατάσταση της υγείας αποδεικνύεται όχι μόνο με την εξαφάνιση των δυσάρεστων συμπτωμάτων, όπως απώλεια βάρους ή πρήξιμο της κοιλιάς, αλλά και με μια γενική ψυχική ανάταση και σωματική ευεξία, με ιδιαίτερα εμφανή βελτίωση στη διάθεση, στη δυνατότητα συγκέντρωσης και στο μυϊκό τόνο. Για να υλοποιηθούν αυτά τα οφέλη, τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη πρέπει να μάθουν να ζουν ακολουθώντας μια θεραπεία που αρχικά τους φαίνεται ασυνήθιστη. Η αφαίρεση του ψωμιού και των ζυμαρικών – τροφές που έχουν αποκτήσει συμβολική αξία σε πολλές κοινωνίες – από το διαιτολόγιο είναι σημαντική προσαρμογή. Παρόλα αυτά, η αρνητική επίδραση αυτού του διατροφικού περιορισμού μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαντασία και γνώση. Με τη φαντασία, μπορεί κάποιος να ανακαλύψει έναν ολόκληρο κόσμο τροφών που επιτρέπονται στη «δίαιτα για κοιλιοκάκη» – τροφές χωρίς γλουτένη εκ φύσεως καθώς και τροφές που η ειδική βιομηχανία τροφίμων διαθέτει στους καταναλωτές σε ολοένα μεγαλύτερες ποσότητες. Και με τη γνώση, την οποία το παρόν φυλλάδιο επιδιώκει να εμπλουτίσει, μπορεί κάποιος να μάθει να χειρίζεται ευκολότερα τα μικρά προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τα άτομα με κοιλιοκάκη στην καθημερινή τους ζωή.

Καθ. Carlo Catassi
Τμήμα Επιστημών για τη Μητέρα και το Παιδί, Universita Politecnica delle Marche,
Ιταλία
Κέντρο Έρευνας για την Κοιλιοκάκη,
Πανεπιστήμιο Μέριλαντ,
Βαλτιμόρη, Η.Π.Α.

Η γλουτένη είναι μια πρωτεϊνική ουσία που βρίσκεται σε ορισμένα δημητριακά, όπως το σιτάρι, η βρώμη, το κριθάρι, η σίκαλη και το καμούτ. Η γλουτένη έχει πολύ μικρή διατροφική αξία. Στην πραγματικότητα, η βασική λειτουργία αυτής της πρωτεΐνης είναι να ενεργεί ως συζευκτικός παράγοντας, δηλαδή, να προκαλεί τη συνένωση του αλεύρου, που καθιστά δυνατό το ψήσιμο του ψωμιού.

Η κοιλιοκάκη έχει πολύπλοκη παθολογία που προκαλείται από ποικιλία κληρονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η γενετική συνιστώσα της κοιλιοκάκης αποδεικνύεται από το γεγονός ότι έχει την τάση να συναντάται σε οικογένειες. Μέλη οικογένειας με κοιλιοκάκη έχουν περίπου δέκα φορές περισσότερες πιθανότητες από το γενικό πληθυσμό να υποφέρουν από αυτήν την κατάσταση. Ωστόσο, επί του παρόντος δεν είναι γνωστά όλα τα γονίδια που συμβάλλουν στην κληρονομική προδιάθεση. Οι καλύτερα κατανοητοί παράγοντες ανήκουν στο σύστημα αντιγόνων ανθρώπινων λευκοκυττάρων (HLA), ένα σύμπλεγμα γονιδίων που «αναγνωρίζει» τα ξένα μόρια στον οργανισμό. Οι γονότυποι HLA-DQ2 και/ή DQ8 είναι παρόντες στην τεράστια πλειονότητα (95 τοις εκατό τουλάχιστον) των ατόμων με κοιλιοκάκη. Ωστόσο, η παρουσία του HLADQ2/DQ8 μόνο, δεν οδηγεί απαραίτητα στην ανάπτυξη της ασθένειας, καθώς αυτά τα ίδια γονίδια βρίσκονται σε υψηλό ποσοστό και σε υγιή άτομα (20 έως 30 τοις εκατό του γενικού πληθυσμού).

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Η περιβαλλοντική συνιστώσα της κοιλιοκάκης είναι η έκθεση σε γλουτένη από τη διατροφή.

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης μπορούν να ποικίλουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις το άτομο που πάσχει μπορεί να μην παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα.

Οι συνηθέστερες εκδηλώσεις είναι διάρροια, απώλεια βάρους και γενική εξασθένηση, πρήξιμο της κοιλιάς και κοιλιακό άλγος, έμετος και σε παιδιά καθυστέρηση ανάπτυξης. Άλλα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν εξωεντερικά, όπως αναιμία, οστεοπόρωση, αμηνόρροια και έλλειψη βιταμινών ή μεταλλικών στοιχείων. Ορισμένα συμπτώματα προέρχονται από παθολογίες που συνδέονται με αυτήν την κατάσταση. Η κοιλιοκάκη δεν παρουσιάζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο, αλλά έχει διάφορες κλινικές μορφές και αυτές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη φάση διάγνωσης. Οι διάφορες κλινικές εκδηλώσεις της κοιλιοκάκης διακρίνονται στις τυπικές περιπτώσεις με εμφανή γαστρεντερικά συμπτώματα (σήμερα οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν τη μειονότητα) και στις συχνότερες άτυπες περιπτώσεις, που χαρακτηρίζονται από ασαφή συμπτώματα όπως κολίτιδα (το ονομαζόμενο «ευερέθιστο έντερο») ή έλλειψη σιδήρου που ανθίσταται στη θεραπεία από το στόμα. Υπάρχουν επίσης οι σιωπηλές μορφές, που περιστασιακά διαγιγνώσκονται σε άτομα ομάδων κινδύνου (για παράδειγμα μέλη οικογενειών με κοιλιοκάκη ή διαβητικοί που έχουν υποβληθεί σε ορολογική εξέταση) παρά την απουσία εμφανών συμπτωμάτων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η προφανής έλλειψη συμπτωμάτων είναι παραπλανητική. Μετά την έναρξη θεραπείας, παρατηρείται εμφανής βελτίωση στη γενική ευεξία. Τέλος, υπάρχει υποψία κοιλιοκάκης σε ορισμένους ασθενείς, λόγω παρουσίας κάποιου μη εντερικού προβλήματος, που ενδέχεται να συνδέεται με την κοιλιοκάκη, όπως ερπητοειδής δερματίτιδα, αφθώδης στοματίτιδα, διαβήτης, οστεοπόρωση, διαταραχή γονιμότητας, θυρεοειδίτιδα, αλλεργίες, δυσανεξία σε τροφές ή κάποια νευρολογική παθολογία. Σε μεμονωμένες – ευτυχώς πολύ σπάνιες – περιπτώσεις, η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται από την αρχή με σοβαρές επιπλοκές όπως ελκώδη νηστιδοειλεΐτιδα ή λέμφωμα του εντέρου.

Υπάρχουν τέσσερις τρόποι εκδήλωσης της κοιλιοκάκης.

Η τυπική κοιλιοκάκη

Οι τυπικές μορφές κοιλιοκάκης αρχίζουν νωρίς, γενικά μέσα στους πρώτους μήνες απογαλακτισμού, με συμπτώματα εντερικής δυσαπορρόφησης: χρόνια διάρροια, καθυστέρηση ανάπτυξης, έλλειψη όρεξης, έμετο και κοιλιακή διάταση («πρησμένη κοιλιά»). Τυπική σε παιδιά.

Η άτυπη κοιλιοκάκη

Οι άτυπες μορφές κοιλιοκάκης εκδηλώνονται αργά κυρίως με μη γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου, αύξηση στην ηπατική τρανσαμινάση, επανειλημμένα κοιλιακά άλγη, υποπλασία οδοντικής αδαμαντίνης, ερπητοειδής δερματίτιδα ή μικρό ανάστημα σε παιδιά σχολικής ηλικίας.

Η σιωπηλή κοιλιοκάκη

Οι σιωπηλές μορφές κοιλιοκάκης διαγιγνώσκονται κατά τύχη σε εμφανώς υγιή άτομα ως αποτέλεσμα κάποιας εξέτασης. Πολλές περιπτώσεις είναι σιωπηλές μόνο στην εμφάνιση και μετά την έναρξη της θεραπείας, οι ασθενείς παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση της ψυχικής και σωματικής τους ευεξίας.

Η δυνητική κοιλιοκάκη

Οι περιπτώσεις ορίζονται ως δυνητικές ή λανθάνουσες, αν παρουσιάζουν θετικούς ορολογικούς δείκτες, αλλά φυσιολογικές εντερικές βιοψίες. Οι ασθενείς με λανθάνουσα κοιλιοκάκη, αν ακολουθούν διατροφή χωρίς περιορισμούς , ενδέχεται εν καιρώ να αναπτύξουν σημαντική εντερική βλάβη. Αυξημένη εμφάνιση της κοιλιοκάκης, συχνά σε λανθάνουσα μορφή, συναντάται σε άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσες παθολογίες (ειδικά ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη και θυρεοειδίτιδα), συνδρομικές παθολογίες (σύνδρομο Down, σύνδρομο Turner και σύνδρομο Williams) ή έλλειψη ανοσοσφαιρίνης Α (IgA) ορού.

Όταν υπάρχουν συμπτώματα που συνδέονται με την κοιλιοκάκη, μια αρχική διάγνωση δυσανεξίας στη γλουτένη μπορεί συχνά να επιτευχθεί μόνο βάσει αιματολογικών εξετάσεων. Ωστόσο, οριστική διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο βάσει εντερικής βιοψίας. Σε αυτή τη διαδικασία, συλλέγεται δείγμα ιστού από το λεπτό έντερο και έπειτα υποβάλλεται σε ιστολογική εξέταση, που μπορεί να αποκαλύψει πιθανή ατροφία των εντερικών λαχνών.

Αιματολογικές εξετάσεις

Ορισμένες αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να επιβεβαιώσουν την υποψία κοιλιοκάκης. Πρώτη μεταξύ αυτών είναι η ιδιαίτερα αξιόπιστη και αυτοματοποιημένη εξέταση για αντισώματα έναντι τρανσγλουταμινάσης (antiTG) της τάξης IgA. Εξίσου αποτελεσματική, αν και λιγότερο διαδεδομένη εξέταση είναι αυτή για αντισώματα έναντι του ενδομυΐου (ΕΜΑ). Οι εξετάσεις για αντιγλιαδινικά αντισώματα (AGA) των τάξεων IgA και IgG είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικές σε παιδιά κάτω των τριών ετών. Μια μεμονωμένη μεταβολή στα AGA-IgG δεν έχει γενικά διαγνωστική αξία εκτός από τις περιπτώσεις των παιδιών με έλλειψη σε IgA ορού.

Εντερική βιοψία

Στην περίπτωση που οι αιματολογικές εξετάσεις είναι θετικές, το επόμενο βήμα είναι να πραγματοποιηθεί εντερική βιοψία, μια διαδικασία στην οποία λαμβάνεται δείγμα ιστού από το λεπτό έντερο με ένα ενδοσκόπιο και έπειτα αναλύεται. Αν βρεθούν οι χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στην εντερική επένδυση (ατροφία των λαχνών και αύξηση στα ενδοεπιθηλιακά λεμφοκύτταρα), μπορεί να γίνει οριστική διάγνωση κοιλιοκάκης.

Η αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι η μόνη αποτελεσματική θεραπεία.

Μια αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι επί του παρόντος η μοναδική αποτελεσματική θεραπεία που εγγυάται στα άτομα με κοιλιοκάκη μια τέλεια κατάσταση υγείας του πεπτικού, χαρακτηριζόμενη από την εξαφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων, την ομαλοποίηση των εξετάσεων και την αποκατάσταση της φυσιολογικής δομής του εντερικού βλεννογόνου. Στη θεραπεία της κοιλιοκάκης, όλες οι τροφές που περιέχουν παράγωγα σίτου, συμπεριλαμβανομένων και λιγότερο γνωστών ποικιλιών, πρέπει να αποκλειστούν από τη διατροφή. Είναι σημαντικό να έχετε υπόψη ότι ακόμη και μικρές ποσότητες γλουτένης μπορούν να προκαλέσουν ζημιά. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα συστατικά κοινών τροφών στην αγορά, καθώς ίχνη γλουτένης ενδέχεται να υπάρχουν σε διάφορα προϊόντα.

Η διατροφική θεραπεία διευκολύνεται από τη διαθεσιμότητα τεράστιας ποικιλίας προϊόντων (μεταξύ των οποίων ψωμί, ζυμαρικά, μπισκότα, ζύμη πίτσας και αλεύρι μαγειρικής-ζαχαροπλαστικής) κατάλληλων για άτομα με κοιλιοκάκη. Για εύκολη αναγνώριση, τα προϊόντα αυτά φέρουν το σύμβολο ενός διαγραμμένου μίσχου δημητριακών, σήμα που εγγυάται την απουσία γλουτένης.

Από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε την πρόσφατη οδηγία της σχετικά με την επικόλληση ετικετών, η αναγνώριση των «επικίνδυνων» τροφίμων έγινε ευκολότερη. Η οδηγία απαιτεί από τους παραγωγούς τροφίμων να δηλώνουν την παρουσία ακόμη και απειροελάχιστων ποσοτήτων γλουτένης στα προϊόντα τους. Συχνά, η εκούσια ή ακούσια πρόσληψη ιχνοποσοτήτων γλουτένης δεν προκαλεί άμεσο ερεθισμό, αλλά μπορεί να είναι επιβλαβής μακροπρόθεσμα εξαιτίας του κινδύνου επίμονης εντερικής φλεγμονής. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί εφόσον ακολουθείτε τη συγκεκριμένη δίαιτα. Παρόλα αυτά, δεν είναι ανάγκη να αποκτήσετε γλουτενοφοβία ή υπερβολικό διατροφικό άγχος.

Ασφαλείς τροφές ή τροφές χωρίς γλουτένη

Υπάρχουν πολυάριθμες φυσικές τροφές χωρίς γλουτένη που μπορούν να καταναλωθούν ανεπιφύλακτα. Σε αυτές περιλαμβάνονται: ρύζι, καλαμπόκι, διάφοροι τύποι αμυλούχων τροφών, όπως πατάτες, όσπρια, φαγόπυρο, μανιόκα, ταπιόκα, και κάστανα, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας, ψάρι, αυγά, φυτικά έλαια, λαχανικά και φρούτα. Επιπλέον, υπάρχει μια τεράστια ποικιλία επεξεργασμένων τροφίμων (μεταξύ των οποίων: ψωμί, ζυμαρικά, μπισκότα και δημητριακά) που παρασκευάζονται ειδικά για τις διατροφικές ανάγκες ατόμων με κοιλιοκάκη. Οι τροφές αυτές μπορούν να αναγνωριστούν από ένα διαγραμμένο μίσχο δημητριακών στη συσκευασία, ένα σύμβολο που εγγυάται την απουσία γλουτένης.

Επικίνδυνες τροφές

Ορισμένες τροφές μπορούν να καταναλωθούν μόνο εφόσον κάποιος βεβαιωθεί ότι δεν περιέχουν γλουτένη. Ακόμη και τότε, δεν μπορούν να θεωρηθούν 100% ασφαλείς: ακόμη κι αν η γλουτένη δεν εμφανίζεται στον κατάλογο των συστατικών, ενδέχεται να έχει αναμιχθεί κάποια ποσότητα γλουτένης κατά τη διαδικασία παραγωγής. Στις επικίνδυνες τροφές περιλαμβάνονται: στιγμιαίες σούπες, λουκάνικα, σάλτσα σόγιας, μίγματα γεύσης για κρεατικά, ζαχαρωτά και γλυκά, παγωτά, άμυλο, μαλτοδεξτρίνη, σιρόπι γλυκόζης και βύνη.

Απαγορευμένες τροφές

Στις απαγορευμένες τροφές περιλαμβάνονται όλες αυτές που περιέχουν παράγωγα σίτου ή άλλων δημητριακών, μεταξύ των οποίων, καμούτ, κριθαριού και σίκαλης. Η βρώμη δεν συνιστάται, επειδή συχνά είναι αναμεμιγμένη με γλουτένη.
Το διεθνές σύμβολο για τρόφιμα χωρίς γλουτένη

Για να απλοποιηθεί η αναγνώριση και διαχείριση των ασφαλών, των επικίνδυνων και των απαγορευμένων τροφών, στους παρακάτω πίνακες παρέχεται ένας πρακτικός οδηγός.

Το πίτουρο των δημητριακών που υποδεικνύονται παραπάνω
Βύνη κριθαριού
Μούσλι, δημητριακά πρωινού, ζυμαρικά,
γλυκά ή αλμυρά παρασκευάσματα φούρνου φτιαγμένα από τα δημητριακά που αναφέρθηκαν παραπάνω

Τα πλεονεκτήματα μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη:

• το έντερο επανέρχεται στη φυσιολογική κατάσταση
• τα θρεπτικά στοιχεία απορροφώνται και αξιοποιούνται από τον οργανισμό
• ανακτάται το χαμένο βάρος
• αποκαθίσταται η ψυχική και σωματική ευεξία

Το πρώτο αποτέλεσμα είναι η διακοπή των κλινικών συμπτωμάτων.

Η έναρξη της δίαιτας σχετίζεται με την εξαφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων, την ομαλοποίηση των εξετάσεων αντισωμάτων και την αποκατάσταση της φυσιολογικής δομής της εντερικής επένδυσης.

Σε άτομα με τυπικά συμπτώματα, τα αποτελέσματα της θεραπείας είναι καταπληκτικά: μέσα σε λίγες μέρες, υπάρχει σημαντική βελτίωση διάθεσης και όρεξης, που ακολουθείται από προοδευτική μείωση της διάρροιας, και στα παιδιά, συνέχιση της διαδικασίας ανάπτυξης. Επίσης, μεταβολικά προβλήματα, όπως οστεοπόρωση και αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου τείνουν να επιλυθούν σταδιακά μόνα τους. Η δίαιτα, ειδικά αν ακολουθηθεί σε πρόωρο στάδιο, ελαχιστοποιεί των κίνδυνο μακροπρόθεσμων επιπλοκών, αλλά δεν εκμηδενίζει τελείως την πιθανότητα σχετιζόμενων αυτοάνοσων διαταραχών. Αυτές περιλαμβάνουν την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (θυρεοειδίτιδα Hashimoto), μια ασθένεια που είναι σχετικά κοινή κατά την εφηβεία, ιδιαίτερα στις γυναίκες.

Οι δομικοί λίθοι της διατροφικής υγείας.

Φρούτα και λαχανικά:
5 φορές ημερησίως

Οι τροφές αυτές είναι πηγή ινών, βιταμίνης Α, βιταμίνης C, άλλων βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει επίσης φρέσκα όσπρια.

Συνιστούμε να καταναλώνετε 3 μερίδες λαχανικών και 2 μερίδες φρούτων καθημερινά. Δημητριακά και πατάτες: σε κάθε γεύμα Ψωμί χωρίς γλουτένη, ζυμαρικά, δημητριακά, πατάτες και ρύζι αποτελούν σημαντική πηγή υδατανθράκων και ινών με τη μορφή αμύλου και γι’ αυτό μετατρέπονται εύκολα σε ενέργεια. Να τρώτε τουλάχιστον μία από αυτές τις τροφές σε κάθε γεύμα της ημέρας. Κρέας, ψάρι, όσπρια και αυγά: μία φορά ημερησίως 1-2 μερίδες κρέατος, ψαριού και αυγών: οι προτιμότεροι τύποι είναι άπαχο μοσχαρίσιο κρέας, πουλερικά, χοιρινό και ψάρι καιa αυγά 2-3 φορές την εβδομάδα. Οι τροφές αυτές παρέχουν ιχνοστοιχεία, πρωτεΐνες και σύμπλεγμα βιταμινών Β.

Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει και τα ξηρά όσπρια (φασόλια, ρεβίθια, ξηρά μπιζέλια και φακές). Γαλακτοκομικά προϊόντα: κάθε μέρα Τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα, γιαούρτι και τυρί είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και βιταμίνη Β12 και τροφοδοτούν το σώμα με ασβέστιο.

Συνιστώνται 1-2 μερίδες των 120 g καθημερινά, κατά προτίμηση ποικιλιών με χαμηλά λιπαρά. Λίπη και αρτύματα: καθημερινά αλλά με μέτρο 1-3 μερίδες λιπών και ελαίων: προτιμώνται αυτά που είναι φυτικής προέλευσης (ειδικά το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο), αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αυτά ζωικής προέλευσης (βούτυρο, κρέμα, λαρδί, λίπος από μπέικον, κ.λπ.). Είναι πηγές λιπαρών οξέων και λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E, K) που βοηθούν στην απορρόφηση.

λίπη και έλαια γάλα, γιαούρτι, τυρί, κρέας, πουλερικά, ψάρι, όσπρια, αυγά
ψωμί χωρίς γλουτένη, ζυμαρικά, ρύζι, καλαμπόκι, πατάτες

Πρόσθετες υποδείξεις:

να πίνετε τουλάχιστον 1-2 λίτρα (1-2 τέταρτα του γαλονιού) νερό την ημέρα.
Συνιστώμενα ποτά είναι το μεταλλικό νερό, αραιωμένοι χυμοίφρούτων και λαχανικών, αρωματικά τσάγια χωρίς γλυκαντικά και τσάγια φρούτων_ να διατηρείτε υγιεινό τον τρόπο παρασκευής του φαγητού και να αποφεύγετε την προσθήκη λιπών (δοκιμάστε το ψήσιμο, βράσιμο, μαγείρεμα στον ατμό ή σοτάρισμα)

• να τρώτε αργά, να μασάτε καλά και να απολαμβάνετε το φαγητό
• να χρησιμοποιείτε περισσότερα φρέσκα μυρωδικά παρά αλάτι
• να καταναλώνετε το αλκοόλ με μέτρο
• να χρησιμοποιείτε ζάχαρη με οικονομία
• να χρησιμοποιείτε μόνο συστατικά χωρίς γλουτένη όταν ακολουθείτε κάποια συνταγή
• να αποφεύγετε την ανάμιξη με τροφές που περιέχουν γλουτένη
• να ασκείστε τακτικά

Πώς να παρασκευάσετε ένα ασφαλές γεύμα χωρίς γλουτένη.
Επιλέξτε συστατικά που είσαστε βέβαιοι ότι δεν περιέχουν γλουτένη.

Ίσως να βοηθήσει αν συμβουλευθείτε έναν κατάλογο προϊόντων που προτείνουν οι σύνδεσμοι των πασχόντων από κοιλιοκάκη.

• Μη αγγίζετε ποτέ το φαγητό με αλευρωμένα χέρια ή άπλυτα μαγειρικά σκεύη (μπολ, κουτάλες, στραγγιστήρια, κατσαρόλες, κ.λπ.) που ήλθαν σε επαφή με απαγορευμένες τροφές.
• Μην τοποθετείτε το φαγητό απευθείας σε πιθανόν μολυσμένες επιφάνειες όπως ο πάγκος, μαγειρικά σκεύη ψησίματος, ο πάτος του φούρνου, οι εστίες ή το γκριλ. Να καθαρίζετε τα πάντα πριν αρχίσετε την εργασία σας.
• Μην χρησιμοποιείτε ξανά λάδι που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για να τηγανίσετε αλευρωμένα ή παναρισμένα τρόφιμα.
• Μην επαναχρησιμοποιείτε νερό που έχετε ήδη χρησιμοποιήσει για να μαγειρέψετε ζυμαρικά με γλουτένη.
• Να χρησιμοποιείτε λαδόκολλα ή αλουμινόχαρτο στα πιάτα και στις επιφάνειες που είναι πιθανόν να έχουν μολυνθεί.

Η εταιρία Schar παράγει τρόφιμα χωρίς γλουτένη για περισσότερο από 25 χρόνια. Κατά την περίοδο αυτή, απέκτησε ηγετική θέση σε αυτό τον τομέα της Ευρωπαϊκής αγοράς. Κύριος στόχος της εταιρίας είναι η συνεχής ανάπτυξη προϊόντων χωρίς γλουτένη που προορίζονται για καθημερινή κατανάλωση από άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη. Χάρη στην εντατική έρευνα, τα προϊόντα της Schar προσφέρουν υψηλό και σταθερό επίπεδο ποιότητας και μπορούν να εξασφαλίσουν την ποικιλία στη δίαιτα για την κοιλιοκάκη.